Biyoloji 3 Konu Anlatımı

Biyoloji 3 Konu Anlatımı


Ders

: Açık Lise Konu Anlatımları



: Biyoloji 3 Konu Anlatımı

: Biyoloji 3



2016-2017 Müfredatına uygundur.



ÖNEMLİ NOT
Evrensel yayınları Biyoloji 10. Sınıf ders kitabının
1. Ünitesi Biyoloji 3 içindir
2. ve 3. Ünitesi Biyoloji 4 dersi içindirUNİTE 1ÜremeUNİTE 1 – 1.KONUMitoz ve Eşeysiz Üreme

Yeni hücreler ancak mevcutlarının bölünerek oğul hücreler üretilmesiyle oluşur.

Mitoz hücre bölünmesi çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve yenilenmeyi sağlarken bir hücrelilerde eşeysiz üremeyi sağlamaktadır.

A. Hücre Döngüsü

Hücrelerin belirli bir yaşam süreleri vardır. Bölünme sonucu oluşmuş bir hücrenin, bölünme geçireceği döneme kadar ki hayatına hücre döngüsü denir.

Hücre döngüsü sitoplazmada mevcut bazı kimyasal sinyaller tarafından yürütülür ve çeşitli kontrol noktaları vardır. Hücreyi bölünmeye zorlayan faktör, hacim / yüzey oranının giderek artmasıdır. Bu durum madde alış verişini ve çekirdeğin kontrolünü zorlaştırır. Hücre bölünerek yüzey / hacim oranını artırır.

Hücrenin bölünebilmesi için hücre çekirdeğinden ‘’ bölünme emri ‘’ verilmesi gerekir, bu emir verildikten sonra hücre bölünür.

Hücre bölünmesi hücre döngüsünün bir parçasıdır. Hücre döngüsü uzun bir interfaz evresi ile kısa bir mitotik evreden oluşur.

1. İnterfaz

İnterfaz G1, S ve G2 evrelerinden meydana gelir, hücrenin bölünmeye hazırlandığı safhadır.

Hücrenin büyüme süreci olan G1, evresinde ATP sentezi hızlanır. Organel sayısı ve protein sentezi artar. Bu evrede hücreye bölünme komutu verilir.

S evresinde DNA kendini eşler. S evresi geçirmeyen hücre bölünemez.

DNA eşlemesi tamamlandığında hücre G2 evresine geçer, bölünme hazırlığı tamamlanır. Protein ve RNA sentezi devam eder.

Hücre döngüsü tamamlandığında diğer hücre döngüsü başlayabilir ya da hücre yeni bir döngüye girmeyerek farklılaşabilir. Nöronlar ve kemik iliğinde bazı hücreler oluştuktan sonra bölünme geçirmeyerek görevlerini ve ömürlerini tamamlar.

Hücre döngüsünün tamamlanma süresi farklı hücrelerde değişiklik gösterir.



Hücre Döngüsü

2. Mitotik Evre (M)

Mitoz bölünmede hücrelerde kromozom sayısı sabit kalır, kalıtsal çeşitlilik görülmez.

Hücre bölünmeye hazırlanırken DNA kendini eşler. DNA ve protein kompleksinden oluşan kromatin yoğunlaşır ve kromozomlara dönüşür. Bölünme sırasında kardeş kromatitler ayrıldığından oluşan hücreler aynı özelliğe sahiptir.

Ökaryot hücrede kromozomlar çiftler halinde bulunur. Biri anneden diğeri babadan gelen aynı kalıtsal özellikleri kontrol eden bu kromozom çiftlerine homolog kromozomlar denir. Homolog kromozomlar taşıyan hücreler diploit olarak adlandırılır, 2n şeklinde gösterilir.

Mitotik evre çekirdek bölünmesi ve sitoplazma bölünmesinden meydana gelir.

a. Mitoz = Çekirdek bölünmesi

Çekirdek bölünmesi; profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olarak dört evrede gerçekleşir. Evrelerin süreleri birbirine farklıdır.

Profaz: Eşlenmiş olan kromatitler kalınlaşır, kromozom ikili kromatit halinde belirgin duruma geçer. Kromatitler sentromerlerle birbirine bağlanmıştır. Sentromer kinetokorların bulunduğu daralmış bölgedir.

Hayvan hücrelerinde interfazda eşlenen sentrozomlar birbirinden ayrılarak zıt kutuplara çekilir. İğ iplikleri oluşur. Kromozomlar sentromerlerinden iğ ipliklerine tutunur. Çekirdek zarı ve çekirdekçik kaybolur.

Metafaz: Kardeş kromatitler ekvatoral düzlemde tek sıra halinde dizilir. Kromozomların en belirgin görüldüğü evredir.

Anafaz: Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak zıt kutuplara çekilir.

Telofaz: Kromozomlar tekrar kromatit ağına dönüşür. İğ iplikleri kaybolur. Her kutupta çekirdek zarı oluşur, çekirdekçik görünür hale gelir.

b. Sitokinez = Sitoplazma bölünmesi

Hücrede sitoplazma bölünmesi anafaz evresiyle başlar. Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi eş zamanlı gerçekleşir. Protein yapılır mikrofilamentler hayvan hücrelerinin